Neuma znaczy „znak ręki”. Jest to zapis, który wyraża ruch melodii, jej ekspresje, dynamikę i duchowość. W XI w. Guido d'Arezzo, wprowadził do pisma nutowego 4 linie, i jest on dziś traktowany jako podstawowy zapis gregoriański, wykorzystywany m.in. w Mszale Rzymskim, Graduale Romanum,Psalterium Monasticum i w naszych co piątkowych nieszporach.